Ο Τ. είναι γύρω στα 80, σε μεσαίο στάδιο άνοιας. Είναι συχνά επαναλήψιμος (καθώς η πρόσφατη μνήμη (working memory) έχει επιρεαστεί), ξεχνά και το αναγνωρίζει, και δυσκολεύεται στην αντίληψη και κατανόηση ιδεών που δεν ταυτίζονται με τα όσα σκέφτεται την κάθε στιγμή.
Ως νέος αγαπούσε πολύ την ποίηση, και ακόμα θυμάται και απαγγέλει μικρά στιχάκια κατά καιρούς.
Έτσι, σε μία από τις συνεδρίες μας, κάναμε για την ποίηση. Ξεκινήσαμε διστακτικά, διαβάζοντας απλά το ποίημα. Καθώς δεν γνώριζα κατά πόσο θα ανταποκρινόταν, υπήρχαν και λεκτικές ασκήσεις έτοιμες, ως εναλλακτική.
Παρόλα αυτά, ο Τ. στο άκουσμα του ποιήματος έδειξε να ξυπνά. Ανασηκώθηκε από την θέση του, και ζήτησε να το ακούσει ξανά. 'Πανέμορφο!', σχολίασε.
Τον ρώτησα διστακτικά (μην ξέροντας σε τι επίπεδο μπορεί να αγγίξει το θέμα) τι προσπαθεί να μας πει το ποίημα, ποιο το νόημά του. Τότε ο Τ. με περίσσια σοβαρότητα, μου απάντησε. Άρχισε να αναλύει, να εξηγεί- θυμόταν ακόμα και τις λέξεις που χρησιμοποιούνταν στο ποίημα! Συνέχισα την κουβέντα, έκανα επεξηγηματικές ερωτήσεις, και ο Τ. εμβάθυνε ακόμα περισσότερο. Είχα εντυπωσιαστεί! Περάσαμε μία ολόκληρη ώρα συζητώντας και αναλύοντας το ποίημα.
Συνήθως ένα άτομο με άνοια μεσαίου επιπέδου μπορεί να αντιληφθεί κάποια βασικά (και σχετικά ξεκάθαρα ειπωμένα) νοήματα, και συναισθηματικά να απαντήσει διττά- λέγοντας εάν αισθάνθηκε λύπη ή χαρά. Μπορεί λοιπόν να ανταποκριθεί, μα σε ένα απλό επίπεδο.
Η κατάσταση με τον Τ. δεν ήταν έτσι. Καθώς από πάντα αγαπούσε την ποίηση, και είχε εντριφύσει σε αυτή, ο νους, και κυρίως το ενδιαφέρον και το κίνητρο ενεργοποιήθηκαν. Μιλούσε για ώρα, θέττοντας προβληματισμούς και εξηγώντας νοήματα με τρόπο που δεν είχα ξαναδεί από αυτόν. Η συνεδρία ήταν ενδιαφέρουσα και για τους δύο μας!
Στην επόμενη συνάντησή μας, που επιστρέψαμε σε λεκτική άσκηση, η απόδοση επανήλθε στα γνωστά επίπεδα.
Τα άτομα με άνοια συχνά βαριούνται. Βαριούνται στην καθημερινότητά τους, όπου πολλές δραστηριότητες είναι πλέον απαγορευμένες, και βαριούνται και στις συνεδρίες, όπου κάνουν ασκήσεις. Ο Τ. βρήκε κάτι που τον άγγιζε ουσιαστικά, και έτσι μπόρεσε να επιδείξει ένα καλό γνωστικό επίπεδο. Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως η απόδοση των ατόμων με άνοια δεν είναι σταθερή- μπορεί την μια μέρα (ή και την μια στιγμή) να μιλούν και να συνεννοούνται άριστα, μα την επόμενη να δείχνουν χαμένοι. Έτσι, καλό είναι η νοητική ενδυνάμωση να στοχεύει στο να αναζητήσει τα ενδιαφέροντα του ατόμου, διατηρώντας έτσι και στοιχεία του χαρακτήρα, που φθίνουν λόγω της προόδου της νόσου.
Στον Τ. με το ενδιαφέρον ήρθε και η ουσιαστική νοητική ενδυνάμωση και η συναισθηματική ικανοποίηση!
Αυτό δεν σημαίνει πως οι προσδοκίες πρέπει να αλλάζουν για το άτομο: το ότι είχε μια πολύ καλή γνωστική εικόνα κάποια φορά δεν σημαίνει πως 'βελτιώθηκε', καθώς η νόσος είναι προοδευτική- κάτι που πρέπει φροντιστές και ειδικοί να μην ξεχνούν.
Μιας και δεν μπορεί λοιπόν να υπάρξει βελτίωση (παρά μόνο επιβράδυνση και διατήρηση), στόχος των συνεδριών είναι το 'εδώ και τώρα'- δηλαδή το να μπορέσει να πάρει κάτι το άτομο, συναισθηματικά και γνωστικά, την στιμγή εκείνη. Αυτό μπορεί να ακούγεται άσκοπο, μα είναι σημαντικό για την ευρύτερη ποιότητα ζωής του ατόμου.
Ο Τ. σε εκείνη την συνεδρία ένιωσε πως κάνει μια 'φυσιολογική συζήτηση' όπως είπε, και έφυγε με χαμόγελο. Την επόμενη φορά, θυμόταν το ποίημα, ακόμα και αν δυσκολευόταν σε άλλα.
Σε εκείνη την συνεδρία επιτύχαμε πραγματική επικοινωνία, κάτι που άφησε ένα έμμεσο αντίκτυπο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου