Μια ιστορία... αλλιώς: Θεατρική Έκφραση στην Άνοια

Εξασκεί την λεκτική έκφραση, την συναισθηματική κατανόηση και έκφραση, την ικανότητα μίμησης, και προωθεί τους εναλλακτικούς τρόπους σκέψης και την λύση προβλημάτων.

Χόρχε Μπουκάι ‘Να σου πω μια ιστορία’

‘Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε πολύ το τσίρκο, και στο τσίρκο μου άρεσαν πιο πολύ τα ζώα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο ελέφαντας που, όπως έμαθα αργότερα, είναι το αγαπημένο ζώο όλων των παιδιών. Στην παράσταση, το θεόρατο ζώο έκανε επίδειξη του τεράστιου βάρους του, του όγκου και της δύναμής του... Όμως, μετά την παράσταση και λίγο προτού επιστρέψει στην σκηνή, ο ελέφαντας στεκόταν δεμένος συνεχώς σε ένα μικρό ξύλο μπηγμένο στο έδαφος. Μια αλυσίδα κρατούσε φυλακισμένα τα πόδια του. Ωστόσο, το ξύλο ήταν αληθινά μικροσκοπικό και έμπαινε σε ελάχιστο βάθος μέσα στο έδαφος. Μολονότι η αλυσίδα ήταν χοντρή και ισχυρή μου φαινόταν ολοφάνερο ότι ένα ζώο που μπορεί να ξεριζώσει δέντρα με την δύναμή του, θα μπορούσε εύκολα να λυθεί και να φύγει. Το θεωρούσα αληθινό μυστήριο. Μα τι τον κρατάει? Γιατί δεν το σκάει?

Όταν ήμουν πέντε ή έξι ετών πίστευα ακόμα στην σοφία των μεγάλων. Ρώτησα τότε κάποιον δάσκαλο, τον πατέρα μου ή έναν θείο μου, για το μυστήριο του ελέφαντα. Κάποιος μου εξήγησε ότι ο ελέφαντας δεν το έσκαγε γιατί ήταν δαμασμένος. Έκανα τότε την προφανή ερώτηση: ‘Και αφού είναι δαμασμένος, γιατί τον αλυσοδένουν?’ Δεν θυμάμαι να πήρα κάποια ικανοποιητική απάντηση. Με τον καιρό, ξέχασα το μυστήριο του ελέφαντα με το παλούκι, και το θυμόμουν μόνο όταν βρισκόμουν με κάποιους που είχαν αναρωτηθεί κάποτε πάνω στο ίδιο θέμα.

Πριν από μερικά χρόνια ανακάλυψα- ευτυχώς για μένα-, ότι κάποιος είχε αρκετή σοφία ώστε ν’ ανακαλύψει την απάντηση. Ο ελέφαντας του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ’ ένα παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ μικρός.

Έκλεισα τα μάτια και φαντάστηκα τον νεογέννητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας να λευτερωθεί. Μα, παρ’ όλες τις προσπάθειές του, δεν τα είχε καταφέρει, γιατί εκείνο το παλούκι ήταν πολύ γερό για τις δυνάμεις του. Φαντάστηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο και την επόμενη μέρα θα ξεκινούσε ξανά, και την μεθεπόμενη το ίδιο...

Ώσπου, μια μέρα, μια φρικτή ημέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παραδεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν στη μοίρα του. Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας που βλέπουμε στο τσίρκο δεν το σκάει γιατί νομίζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής. Η ανάμνηση της αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά την γέννησή του είναι χαραγμένη στην μνήμη του. Και το χειρότερο είναι ότι ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά αυτή την ανάμνηση.

Ποτέ μα ποτέ δεν ξαναπροσπάθησε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του.

• Τι συνέβη στην ιστορία μας? (ο ελέφαντας προσπάθησε να ελευθερωθεί μικρός, δεν τα κατάφερε και τώρα νομίζει πως ακόμα δεν μπορεί)
• Τι συναισθήματα και τι σκέψεις είχε ο ελέφαντας? (σκεφτόταν πως είναι αδύναμος, ανίκανος, όχι αρκετά δυνατός, πως δεν υπάρχει λύση, ένιωθε ανήμπορος, φοβισμένος, τρομαγμένος)
• Πως θα αισθανόμασταν εμείς στην θέση του? (φόβος, τρόμος, οργή, θυμός, απόγνωση)
• Έχουμε βρεθεί ποτέ σε παρόμοια θέση? (να δοκιμάσαμε κάτι μία φορά και μετά να μην ξαναπροσπαθήσαμε)
• Ας φανταστούμε ότι είμαστε ο μικρός και ανήμπορος ελέφαντας. (Μιλάμε στο πρώτο ενικό)
  • Πως νιώθουμε?
  • Τι σκεφτόμαστε?
  • Τι λέμε?
• Παριστάνουμε τον μικρό ελέφαντα, χωρίς δύναμη, να προσπαθεί να γλυτώσει από το ξύλο όπου τον είχαν δεμένο. Πως το κάνουμε αυτό? (π.χ. τραβάμε για να γλυτώσουμε,
• Ας φανταστούμε ότι είμαστε ο μεγάλος ελέφαντας που δεν προσπαθεί πλέον.
  • Πως νιώθουμε?
  • Τι σκεφτόμαστε?
  • Τι λέμε?
• Τι μπορεί να ήθελε πραγματικά ο ελέφαντας? (π.χ. να μείνει στο τσίρκο ή να πάει πίσω στην ζούγκλα)
• Τι θα μπορούσε να κάνει για να πετύχει αυτό που θέλει? (π.χ. να προσπαθήσει να γλυτώσει)
• Παριστάνουμε τώρα τον ελέφαντα, να δίνει λύση στο πρόβλημά του. Τι κάνει? Πως το κάνει? Πως νιώθει έπειτα? (π.χ. γλυτώνει, και ζει χαρούμενος στην ζούγκλα)

Tips:

• Κατάλληλη για αρχικά και μεσαία στάδια άνοιας.
• Μπορεί να γίνει ατομικά, μα είναι ιδανική ως ομαδική δραστηριότητα.
• Πρώτα εστιάζουμε στο κομμάτι της επεξήγησης, και βάση αυτού έπειτα προχωράμε στην μίμηση.
• Βοηθάμε δείχνοντας το τι μπορεί να κάνει ο καθένας.
• Προωθούμε το να υπάρξει κίνηση, όμως είμαστε και προσεκτικοί, λαμβάνοντας υπόψιν την επικινδυνότητα.
• Κάποιοι μπορεί να δυσκολευτούν στο να αντιληφθούν τα αισθήματα και τις προθέσεις ή και στο να τις παρομοιάσουν. Επιτρέπουμε στον καθένα να εκφραστεί και να εκδηλωθεί όσο ο ίδιος νιώθει άνετα.
• Από την δραστηριότητα δεν λείπει η φυσικότητα, η διασκέδαση, ακόμα και το γέλιο.