Η Θεραπευτική Πτυχή της Τέχνης

Στην ενασχόληση με οποιαδήποτε μορφή τέχνης, οι περισσότεροι από εμάς τείνουμε να εστιάζουμε στην καλλιτεχνική και αισθητηική πτυχή της. Οι τέχνες όμως έχουν και μία έντονα θεραπευτική πλευρά για τον άνθρωπο, κάτι που αναγνωριζόταν ήδη από πολλούς αρχαίους πολιτισμούς.

Η τέχνη, κάθε τέχνη, μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά με πολλούς τρόπους. Είναι ένα μέσο μέσα από το οποίο διατηρείται ζωντανή η εμπειρία και το βίωμα, καθώς και η συναισθηματική χροιά αυτών. Για την διατήριση μίας στιγμής έχει δημιουργηθεί πολύ τέχνη. Από ιστορική οπτική, η ίδια η ιστορία συγχονεύεται με την ιστορία τέχνης, σμιλεύοντας συνδυαστικά το περελθόν. Παρόμοια, η προσωπική ιστορία ενός ανθρώπου, τόσο σε ρεαλιστικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο, μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσα από τις καλλιτεχνικές (συνειδητά και ασυνείδητα) δημιουργίες του (όπως φωτογραφίες).

Έτσι λοιπόν η τέχνη μετατρέπεται σε μέσο επικοινωνίας της ίδιας της εμπειρίας με άλλους. Μέσα από την αφηρημένη αίσθηση που αφήνει κάθε μορφή τέχνης μπορεί να επιτευχθεί ουσιαστική επικοινωνία του μεγέθους και της σημασίας μίας εμπειρίας, με την ικανότητα αποτύπωσης του εαυτού στο έργο τόσο από τον δημιουργό όσο και από τον θεατή, πολύ περισσότερο από κάθε άλλο ‘συγκεκριμένο’ μέσο.

Με αυτόν τον τρόπο μπορεί η τέχνη να προωθήσει την ψυχολογική και πνευματική ορίμανση, καθώς μας βοηθά να παρατηρήσουμε διαφορές με άλλους, και να αλληλεπιδρούμε με αυτούς μέσα από έναν ‘προστατευτικό φακό’, εξερευνώντας την νέα οπτική γωνία. Η αποδοχή της διαφορετικότητας οδηγεί στην κατανόηση τόσο του άλλου όσο και του εαυτού. Κάτι τέτοιο προωθεί την δημιουργία νέων οδών επικοινωνίας, και επιτρέπει στην δημιουργικότητα να εκτυλιχθεί.

Η επικοινωνία οπότε μπορεί να είναι και εσωτερική καθώς οι τέχνες προωθούν την ενδοσκόπηση και τον εσωτερικό διάλογο. Μέσα από την τέχνη μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες για τον ίδιο μας τον εαυτό καθώς αυτός θα εκδηλώνεται αυθεντικός, και να ανοίξουμε μία ‘συζήτηση’ μαζί του. Επιπλέον κάθε τέχνη αποτελεί δίοδο έκφρασης και εκδήλωσης του εαυτού και πτυχών του, όπως σκέψεις, συναισθήματα ή συμπεριφορές. Ο καθένας μας μπορεί να βρει την ταιριαστή σε εκείνον οδό και να ελευθερώσει συνειδητά και ασυνείδητα το ‘είναι’ του. Κάποιος δακρύζει με ένα ποίημα, άλλος γελά με μία σάτιρα- και τα δύο μπορούν αντίστοιχα να οδηγήσουν στην κάθαρση.

Τέλος, κάθε μορφή τέχνης έχει μία εξιδανικευμένη πτυχή, όπου παρουσιάζει μία κατάσταση ή ακόμα και ένα συναίσθημα στην ιδανική του εκδοχή, μακριά από τον ρεαλισμό. Κάτι τέτοιο μπορεί να μοιάζει αταίριαστο σε έναν κόσμο όπου ο ρεαλισμός είναι η κυρίαρχη νοοτροπία και η ρεαλιστική πτυχή της ζωής δείχνει το σκληρό της πρόσωπο, όμως ίσως η εξιδανικευμένη τέχνη να είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε! Η σχεδόν μυστηριακή επίδραση που έχει επάνω μας κάθε λογής τέχνη ξυπνά μέσα μας την ελπίδα μέσα από την επαφή με το ιδανικό. Και ίσως ετούτη η επαφή με το ιδανικό να μπορεί να ξυπνήσει μέσα μας την επιθυμία για αναζήτηση και πραγμάτωση αυτού στην καθημερινότητα, προσδίδοντάς της ελπίδα και χαρίζοντας χρώμα σε μία πραγματικότητα κατά τα άλλα μουντή και δύστροπη.

Ας έχουμε κατά νου πως κάθε αλληλεπίδραση με τέχνη κάθε μορφής μπορεί να χαρακτηρίζεται από θεραπευτικό στοιχείο. Η παρακολούθηση τέχνης, η δημιουργία τέχνης και η ίδια η θεραπεία τέχνης μπορούν να προωθήσουν την αυτογνωσία, την έκφραση, την δημιουργικότητα, την επικοινωνία, και πάνω από όλα, την ελπίδα στην ζωή και στον άνθρωπο!

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο catisart