Θεραπευτική Στασιμότητα

Συνήθως αναζητάμε θεραπεία επειδή επιζητούμε την αλλαγή. Υπάρχει κάποιο δυσλειτουργικό στοιχείο (στην ζωή ή την προσωπικότητα) το οποίο το άτομο επιθυμεί να αλλάξει, μετατρέποντάς το σε λειτουργικό και αρμονικό. Με λίγα λόγια, το άτομο επιθυμεί την βελτίωση, ότι και αν σημαίνει αυτό για τον καθένα. Αυτό ισχύει τόσο για τον υγιή πληθυσμό, όσο και για άτομα με ψυχοπαθολογία.

            Τι συμβαίνει όμως όταν η φύση της νόσου είναι τέτοια που δεν επιτρέπει την δυνατότητα βελτίωσης? Κάποιος μπορεί να πάσχει από κάποια πάθηση η οποία να μην επιδέχεται αλλαγή, να μην μπορεί να μετριαστεί με φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία. Τέτοια παραδείγματα είναι αρκετά: εξελικτικές παθήσεις (όπως σύνδρομο Down), ή νευροεκφυλιστικές παθήσεις (όπως σκλήρυνση) δεν είναι σπάνιες. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα δεν μπορούν να υποχωρίσουν, μόνο να αυξηθούν, μειώνοντας σταδιακά κι άλλο την λειτουργικότητα του ατόμου. Σε αυτή την κατηγορία υπόκειται και η άνοια (όλων των τύπων), που παρουσιάζει έντονα φθίνουσα πορεία.

            Εάν δεν μπορεί να επέλθει αλλαγή λοιπόν, τι μπορεί να γίνει? Σε τέτοιες περιπτώσεις προοδευτικών παθήσεων του εγκεφάλου, αντί να αναζητούμε την μη- επιτεύξιμη αλλαγή, μπορούμε να στοχεύσουμε στην Θεραπευτική Στασιμότητα.

            Ζώντας με μια τέτοια πάθηση σημαίνει πολλά για το άτομο. Μπορεί να έχει γνωστικά ελλείμματα, συναισθηματική ένταση, πρακτικούς περιορισμούς. Έτσι, κάποια στιγμή είναι πιθανό το άτομο να ξεκινήσει θεραπεία- είτε φαρμακοθεραπεία, είτε κάποιας μορφής ψυχοθεραπεία*, ή και τα δύο, ανάλογα τις ανάγκες. Αυτό μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε στάδιο προόδου της νόσου.   Όταν λοιπόν το άτομο ξεκινήσει θεραπεία σε κάποιο στάδιο θεραπεία, πρώτος στόχος είναι η σταθεροποίηση και η άμεση διαχείριση. Η άμεση διαχείριση αναφέρεται σε ζητήματα επείγοντα (για παράδειγμα επιθετικότητα και ξεσπάσματα θυμού). Κάτι τέτοιο είναι πιθανό να γίνει με φαρμακοθεραπεία, όπως και στο καθαρά ψυχιατρικό κομμάτι. Η σταθεροποίηση αναφέρεται στο να  διακοπεί η γρήγορη πρόοδος της νόσου, και αυτή να επιβραδυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς να προξενήσει περαιτέρω ελλείμματα στο άτομο.

            Στην πορεία, όταν το άτομο δεν θα βρίσκεται σε καμιάς μορφής ένταση, και θα έχει συνηθίσει την διαδικασία των θεραπειών, στόχος γίνεται η απόκτηση στασιμότητας. Οι προσπάθειες εστιάζονται στο να καθυστερήσει η πορεία της νόσου, και να διατηρηθεί για όσο το δυνατόν περισσότερο το υπάρχον επίπεδο λειτουργικότητας, όποιο και αν είναι αυτό.

            Στο σημείο αυτό, κάπου κατά την διάρκεια της θεραπείας, συμβαίνει κάτι ανέλπιστο. Το άτομο μπορεί να δείξει μια καλύτερη, μια βελτιωμένη εικόνα! Πιθανών να δείχνει πιο ήρεμο συναισθηματικά, πιο συνεργάσιμο, πιο δεκτικό, μπορεί ακόμα και να φαίνεται γνωστικά καλύτερα. Πως συμβαίνει κάτι τέτοιο?

            Ουσιαστικά, αυτή η ‘βελτιωμένη εικόνα’ είναι πλασματική. Το άτομο δεν βελτιώθηκε πραγματικά, δεν άλλαξε κάτι στην λειτουργία και δομή του εγκεφάλου του, και η πάθησή του παραμένει προοδευτική και μη- αναστρέψιμη. Αυτό που έγινε είναι ότι το άτομο συνήθισε!

            Με την θεραπεία (φαρμακοθεραπεία και/ ή ψυχοθεραπεία κάποιας μορφής) το άτομο αρχικά σταθεροποιήθηκε και έπειτα μπήκε σε μια ροή. Συνειδητά ή ασυνείδητα, ‘έμαθε’ στο πρόγραμμά του, και στην καθημερινότητά του. Έτσι, μπορούμε να πούμε πως το άτομο βίωσε την θεραπευτική αλλαγή επιτυγχάνοντας την θεραπευτική στασιμότητα.

            Ο όρος Θεραπευτική Στασιμότητα αναφέρεται στην επίτευξη της αλλαγής και βελτίωσης της καθημερινότητας του ατόμου, μέσα από την επίτευξη της σταθεροποίησης και επιβράδυνσης της νόσου. Η θεραπευτική στασιμότητα δεν υπονοεί πραγματική βελτίωση ή διακοπή της νόσου. Είναι ένας ρεαλιστικός στόχος και ένα επιτεύξιμο αποτέλεσμα που μπορεί να βελτιώσει όχι την πάθηση, μα την καθημερινότητα του ατόμου.

Βιβιογραφία

Feltham, C., Horton, I., (2000). Οδηγός Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας, Αθήνα, Εκδόσεις Π. Ασημάκη

Gauthier, S., (2007). Clinical Diagnosis and Management of Alzheimer’s Disease, UK, Informa Healthcare

Parks, R., W., Wilson, R., S., Zec, R., F., (1993). Neuropsychology of Alzheimer’s Disease and Other Dementias, Nnew York, Oxford University Press

Σημείωση: Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο online περιοδικό Ψυχογραφήματα.