Δραστηριότητες Εικαστικών Μοντέρνας Τέχνης για Παιδιά

Η ιστορία...

Κάποτε υπήρχε μια παρέα από ζωγράφους που είχαν πολύ ταλέντο! Επειδή λοιπόν είχαν τόσο πολύ ταλέντο αποφάσισαν να πάνε να σπουδάσουν σε σχολές και πανεπιστήμια. Μελετούσαν και εξασκούνταν για χρόνια, γιατί είχαν βάλει σκοπό τους να καταφέρουν να κάνουν τους πιο όμορφους πίνακες στον κόσμο! Και άρχισαν λοιπόν να αναρωτιούνται ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να κάνει κανείς τον πιο όμορφο πίνακα σε όλο τον κόσμο! Το σκέφτηκαν, το ξανασκέφτηκαν, και μετά το σκέφτηκαν λίγο ακόμα. Και τότε άξαφνα κάποιος από αυτούς είπε: 'Κοιτάξτε γύρω σας! Δείτε πόσο όμορφη είναι η φύση, πόσο ωραία τα ζώα και πόσο ξεχωριστός ο άνθρωπος. Θα ζωγραφίσω ακριβώς αυτό που βλέπω για να πετύχω τον πιο όμορφο πίνακα!' Και έτσι έκανε Χρησιμοποίησε την λογική του, την οργάνωση και την καθαρή σκέψη, και έπιασε να ζωγραφίζει ένα τοπίο. Γρήγορα τον ακολούθησαν και άλλοι και σύντομα όλοι ζωγράφιζαν ακριβώς ότι έβλεπαν, χρησιμοποιώντας την λογική τους. Και να που είχαν δίκιο! Γιατί με λίγη εξάσκηση ακόμα, οι ζωγράφοι μας κατάφεραν να ζωγραφίζουν πανέμορφους πίνακες, εντυπωσιακούς! Καμιά φορά μάλιστα, λένε, πως κανείς δεν μπορούσε να ξεχωρίσει αν το τοπίο που κοιτούσε ήταν απλά η θέα από το παράθυρο ή ένας πίνακας ζωγραφικής, τέτοια ομοιότητα! Οι πίνακες ήταν μοναδικοί! Μα κάποιοι από τους ζωγράφους μας δεν ήταν ακόμα ευχαριστημένοι. 'Ωραίοι πίνακες' έλεγαν, 'μα ΄όχι και οι καλύτεροι στον κόσμο όλο! Κάτι τους λείπει...' Έτσι το έριξαν για άλλη μια φορά στην σκέψη. Όταν όλοι ήταν βαθιά απορροφημένοι κάποιος φώναξε: 'Το βρήκα! Ζωγραφίζουμε με την λογική και φτιάχνουμε αυτό που βλέπουμε, μα ξεχνάμε το συναίσθημα, αυτό που νιώθουμε!' Έπιασε λοιπόν ένα πινέλο και βάλθηκε να ζωγραφίζει βάζοντας την φαντασία του να δουλέψει και αφήνοντας τα συναισθήματα ελεύθερα. Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό! Μερικοί από τους φίλους του ζωγράφους τον ακολούθησαν και αποφάσισαν και αυτοί να ζωγραφίσουν με το συναίσθημά τους. Στους πρώτους, εκείνους λογικούς ζωγράφους αυτό διόλου δεν άρεσε, και μεγάλη διαμάχη ξεκίνησε μεταξύ τους! 'Με την λογική!' φώναζαν οι μεν, 'Όχι με το συναίσθημα' οι δε, και γινόταν πανικός και πανζουρλισμός! Ζωγράφιζαν την μέρα και μάλωναν την νύχτα, και ο ένας προσπαθούσε να πείσει τον άλλον πως ο δικός του τρόπος θα έφτιαχνε την καλύτερη ζωγραφιά. Μια μέρα όμως, κάποιος ζωγράφος, που είχε κουραστεί από την διαμάχη (κανείς δεν ξέρει με ποια πλευρά ήταν πιο πριν) αποφάσισε να πάρει τα πινέλα του και να πάει μακριά. 'Ουφ! Δεν με νοιάζει ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, το μόνο σίγουρο είναι πως με τον θυμό κανείς τους δεν θα καταφέρει να κάνει τον καλύτερο πίνακα στον κόσμο! Γι' αυτό και εγώ θα φύγω από την πόλη, και θα ζωγραφίσω και με την λογική αλλά και με το συναίσθημα, αλλά θα ζωγραφίσω για την χαρά της ζωγραφικής!' Τον άκουσαν οι υπόλοιποι και σώπασαν. Και τότε, όσο ξαφνικά είχε αρχίσει ο τσακωμός, τόσο ξαφνικά καταλάγιασε. Οι ζωγράφοι κοιτάχτηκαν μεταξύ τους και είπαν: 'Ο καθένας μας είναι διαφορετικός- στους οργανωμένους και συγκροτημένους ταιριάζει να ζωγραφίζουν με λογική ενώ στους ενθουσιώδεις και εκφραστικούς ταιριάζει η ζωγραφική με το συναίσθημα. Μα επειδή και το ένα και το άλλο μοιάζουν να είναι απαραίτητα, θα βάλουμε όλοι λίγο και από τα δύο στους πίνακές μας!' Μην γελιέστε, η διαμάχη δεν σταμάτησε εκείνη την μέρα εντελώς, μα κόπασε. Ακόμα κάποιοι μαλώνουν και διαφωνούν, μα οι πιο πολλοί έχουν καταλήξει πως και οι δυο πλευρές έχουν από λίγο δίκιο και από λίγο άδικο, και πως ο καλύτερος πίνακας στον κόσμο γίνεται από αυτούς που ζωγραφίζουν με όρεξη και κέφι γιατί αγαπούν την ζωγραφική.

• Εσείς πως θα ζωγραφίζατε, με την λογική πιο πολύ ή με το συναίσθημα? Γιατί σας ταιριάζει το ένα ή το άλλο? 
• Αν ζωγραφίζουμε με την λογική, ακριβώς αυτό που βλέπουμε, πως θα το κάναμε? (αληθοφανή χρώματα, κατάλληλα μεγέθη, αληθινό τοπίο- ίσως κάτι που βλέπουμε τώρα, ή κάτι που κάνουμε συχνά, μια κατάσταση ακριβώς έτσι όπως είναι, εμπνεόμαστε από την καθημερινότητα και τα όσα υπάρχουν γύρω μας, με τα καλά και τα κακά της, βλέπουμε τα πράγματα αντικειμενικά)
• Αν ζωγραφίζουμε με το συναίσθημα? (χρησιμοποιούμε την φαντασία, φτιάχνουμε αυτό που νιώθουμε, εκφραζόμαστε ελεύθερα, και χρησιμοποιούμε ελεύθερα τα υλικά μας, φτιάχνουμε τα πράγματα όπως θα θέλαμε να είναι, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ιδιόμορφα χρώματα, ζωγραφίζουμε και πράγματα που δεν έχουμε δει από κοντά)
• Αν κάποιος ζωγραφίζει με την λογική, πως μπορεί να βάλει και λίγο συναίσθημα μέσα, και αν κάποιος ζωγραφίζει με το συναίσθημα, πως μπορεί να βάλει και την λογική? 

Ο καθένας φτιάχνει μια ζωγραφιά είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο. Έπειτα όποιος τελειώνει μπορεί να φτιάχνει μια γρήγορη ζωγραφιά, χρησιμοποιώντας τον αντίθετο τρόπο. Τέλος, (αν υπάρχει χρόνος και όρεξη) μπορεί ο καθένας να φτιάξει και μια ζωγραφιά με τον τρόπο που επέλεξε, βάζοντας στοιχεία και από τον άλλον. Μόλις ολοκληρωθεί και αυτό, συζητάμε πως αισθανθήκαμε και τι σκεφτόμασταν κατά την διάρκεια, και ζητάμε από τον καθένα να μας εξηγήσει ποια είναι τα 'αντίθετα' στοιχεία που χρησιμοποίησε στην τελευταία ζωγραφιά και γιατί. Κλείνουμε με μεγάλο χειροκρότημα για την (καλή) προσπάθεια από όλους! 

Η παραπάνω δραστηριότητα εκτελέστηκε στα πλαίσια καλοκαιρινού multi- arts camp σε παιδιά ηλικίας από 6 ως 10 ετών. Το κεντρικό θέμα (αρκετά απλοποιημένο φυσικά) ήταν η μοντέρνα τέχνη και συγκεκριμένα η διαφορά μεταξύ ρεαλισμού και εξπρεσιονισμού/ ιμπρεσιονισμού, ρεύματα από τα οποία τα παιδιά είδαν και φωτογραφίες από πίνακες. Η ιστορία χρησιμοποιήθηκε στην αρχή για εισαγωγή και παρουσίαση του θέματος, και για να ξυπνήσει σκέψεις καθώς και για να τραβήξει την προσοχή και να ηρεμήσει την ομάδα. Σκοπός ήταν να συσχετιστούν τα ρεύματα με την λογική και το συναίσθημα ώστε να μπορέσουν όλα τα παιδιά να πάρουν κάτι από την ομάδα: Όσοι νιώθουν πιο ελεύθερα να εκφραστούν όπως θα ήθελαν μέσω την ζωγραφικής, μπορούν να το κάνουν, ενώ εκείνοι που είναι πιο διστακτικοί ή κλειστοί (ή απλά δεν τους αρέσει τόσο η ζωγραφική) να μην αποτραβηχτούν από την ομάδα. Επίσης θίγετε έμμεσα και το ζήτημα της διαφορετικότητας, και του σεβασμού αυτής. Η επιλογή των θεμάτων δεν έγινε τυχαία: η ομάδα θα διαρκέσει λίγο καιρό, και η δραστηριότητα εκτελέστηκε την πρώτη της ημέρα, όπου και τα παιδιά δεν είχαν 'δέσει' ακόμα σαν ομάδα, οπότε θέματα ισότητας και ελεύθερης έκφρασης είναι κεντρικά για να λειτουργήσει ομαλά η ομάδα. Επίσης ήταν θέματα που δεν άγγιζαν μεγάλο βάθος, ούτε απαιτούσαν από τα παιδιά ιδιαίτερες γνώσεις, ή την εκμάθηση κάτι νέου από την πρώτη κιόλας συνάντηση. Ετούτη λοιπόν η δραστηριότητα μπορεί να προσαρμοστεί είτε σε πλαίσιο εκπαιδευτικό εστιάζοντας στο εικαστικό μέρος, είτε σε πλαίσιο θεραπείας εστιάζοντας στην ανάλυση των όσων λέγονται.        
Το μόνο σίγουρο είναι πως ήταν μια διασκεδαστική εμπειρία για τα παιδιά!

Σημείωση: Η παραπάνω δραστηριότητα έγινε στα πλαίσια καλοκαιρινού προγράμματος τέχνης του ωδείου Πεντέλης Τουρναβίτη.